Vakantaseren over mijn mooiste reismoment

Voor mijn werk als fondsenwerver bij een "goed doel" reis ik af en toe naar landen als India, Ghana of Marokko. Meestal kom ik niet veel verder dan kantoren in hoofdsteden maar soms kies ik bewust voor een veldbezoek om met eigen ogen te zien hoe een project in de praktijk loopt.

Tijdens een van de reizen die ik me herinner als de dag van gisteren, ging ik naar Punjab. Punjab is een deelstaat in Noordwest-India en grenst aan Pakistan. Samen met twee collega's uit New Delhi en een Punjabi collega gingen we op pad vanuit Amritsar, de hoofdstad van Punjab. We reden uren in het grensgebied van India en Pakistan en uiteindelijk kwamen we in de buurt van Ferozepur aan bij een steenfabriek. Bij deze en andere vergelijkbare steenfabrieken in de regio probeerden mijn collega's via een speciaal project kinderarbeid aan te pakken. En met succes. Na jarenlange campagnes gingen de kinderen er nu naar school en kregen ouders beter betaald. Bovendien bouwden ze ook iets van sociale zekerheid op. Ik had op mijn kantoor vaker gelezen over dit project maar om het in het echt te zien, maakte een diepe indruk op me.

Steenfabrieken is overigens een groot woord. Het waren in feite grote hopen op elkaar gestapelde bakstenen die fungeerden als een oven. Zo werden nieuwe bakstenen gebakken. Het was zwaar en levensgevaarlijk werk. Soms vielen mensen in deze geïmproviseerde ovens. De kinderen hielpen voorheen meestal met het in mallen stoppen van de klei of stenen sjouwen. Zelf mocht ik ook een poging wagen maar ik had er duidelijk geen talent voor.

Ik bezocht ook het schooltje waar de kinderen nu les kregen. Het was een simpel gebouw met weinig voorzieningen. Het goede nieuws was dat de lokale overheid nu zorgde voor leerkrachten. Daarmee was onze steun voor deze school niet langer meer nodig. Goed nieuws was ook dat er steeds beter contact was met de fabriekseigenaren waardoor kinderarbeid aangepakt kon worden.

Zwaar onder de indruk van wat ik gezien had, reden we weer verder. Omdat we vlak bij de grens met Pakistan waren, namen mijn collega's me mee naar de Wagah grens ceremonie. Ik had dit ooit wel eens gezien in een aflevering van Michael Palin's reisprogramma en was aangenaam verrast dat ik dit nu in het echt mee zou gaan maken. We kwamen in de buurt van de grens en zagen massa's mensen lopen. Waar ging iedereen heen? Dat werd snel duidelijk. Aan beide kanten van de grens stonden tribunes gebouwd die zich langzaam vulden met mensen, Indiërs aan de ene kant, Pakistani aan de andere kant. Toen iedereen zat, begonnen de grenswachten met hun ceremonie. Met veel vertoon en grote bewegingen voerden beide groepen grenswachten hun show op. Bedoeling was elkaar te imponeren. Uiteraard joelden beiden kanten hun eigen grenswachten toe. Het leek wel een voetbalwedstrijd! Van de toenemende spanning tussen India en Pakistan was hier weinig te merken. Het leek eerder op een komische show van twee verschillende baltsende groepen vogels.

Na deze indrukwekkende Wagah ceremonie reden we weer terug naar Amritsar. Langzaam begon het te schemeren. Of ik de Gouden Tempel ook wilde zien? De Gouden Tempel is de heiligste tempel van de Sikhs in India. Dat wilde ik uiteraard niet missen. We parkeerden in de buurt van de tempel en liepen het laatste stuk. Bij het tempelcomplex kwamen we eerst voorbij de keukens. In deze keukens werden duizenden maaltijden voorbereid voor alle bezoekers. Het waren allemaal vrijwilligers die dit deden als een soort daad van geloofsbelijdenis. Wat een enorme hoeveelheid mensen en maaltijden. Ook de afwas werd door vrijwilligers gedaan. Mijn Punjabi collega vertelde me meer over het belang van deze tempel voor de Sikhs en wat er zich binnenin afspeelde.

Toen zag ik de tempel. Wat een magnifiek gezicht!  Inmiddels was het donker geworden. Aan de andere kant van een grote vijver schitterde dit prachtige bouwwerk. In de vijver waren veel mensen zich ritueel aan het reinigen. Langzaam lieten we ons  door de mensenmassa meevoeren richting de tempel. In de tempel ligt het heilige boek van de Sikhs. Dit boek staat bekend als de elfde goeroe van het Sikh-geloof (Guru Granth Sahib) en wordt iedere avond plechtig naar bed gebracht door de tempeldienaren. Net op dat moment stonden we in de buurt en zagen we hoe het boek op een kussen werd vervoerd. Ik ben niet zo religieus aangelegd maar moet bekennen dat ik erg onder de indruk was van het respect en eerbetoon waarmee dit heilige boek werd behandeld en naar bed gebracht. Door de serene sfeer, de sprookjesachtige verlichting en de respectvolle manier van handelen maakte de Gouden Tempel op mij nog meer indruk dan de Taj Mahal die ik jaren eerder had bezocht.

Na afloop vertrokken we naar het huis van mijn Punjabi collega waar we nog van een late maaltijd genoten. Deze dag had erg veel indruk op mij gemaakt. Allereerst mijn bezoek aan het project dat tot prachtige resultaten had geleid. Vervolgens de wisseling van de wacht bij de Wagah. En als klap op de vuurpijl mijn bezoek aan de Gouden Tempel en de indrukwekkende ceremonies waar ik getuige van geweest. Ik voelde me zeer vereerd om dit samen met mijn Indiase collega's mee te maken en het echte India van dichtbij te ervaren. Ik wist toen al zeker dat ik dit moment nooit meer zou vergeten. Ik denk er nog vaak aan terug en vraag me soms af of het wellicht een droom is geweest. Het souvenir dat ik meekreeg en nu al weer jaren op mijn werkkamer hangt, herinnert me eraan dat het toch echt gebeurd is!

Ben jij wel eens in dit deel van India geweest? 

Verantwoording:
Dit blog heb ik mede geschreven om mee te dingen aan een blogwedstrijd van Riksja Travel.
Link naar India pagina van Riksja Travel

De foto's zijn van mezelf of met mijn camera gemaakt.